Hüseyin KOÇAK - Harita Mühendisi / Hukukçu
Bu sayfa; Şubat-2024 itibariyle güncellenmiştir.
Mekânsal Plânlar Yapım Yönetmeliğine göre; DOP’tan oluşturulan yerlerin kaldırılması ve eşdeğer yer ayrılması
A – DOP’tan Oluşturulan yerlerin Kaldırılması
3194 sayılı İmar Kanununun 18’inci maddesi uygulaması sırasında düzenleme ortaklık payı (DOP) olarak kesinti yapılmak suretiyle oluşturulan tesislerin kaldırılması ile ilgili koşullar Plân Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27/2’nci maddesinde yer almakta idi.
Bu Yönetmelik 14 Haziran 2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Mekânsal Plânlar Yapım Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır. Aynı konu bazı değişiklikle bu Yönetmeliği 26’ncı madde 3’üncü fıkrasında da yer almıştır… Yenilikler özellikle imar yollarının kaldırılması ile ilgilidir.
Yönetmeliği 26’ncı madde 3’üncü fıkrası şu şekildedir;
“ (3) İmar plânlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plân değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için:
a) İmar plânındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır.
b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüzölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur.
c) Düzenleme ortaklık payından elde edilen alanların yüzölçümleri toplamının altına düşülmemek kaydıyla, plan değişikliği ile kaldırılan yol alanlarının miktarları, düzenleme ortaklık payından oluşturulan park, çocuk bahçesi, meydan gibi açık ve yeşil alanlarda kullanılabilir. Ancak yol hariç düzenleme ortaklık payına tabi bir kullanımın kamu ortaklık payına tabi bir kullanıma dönüştürülmek istenilmesi halinde, düzenleme ortaklık payına tabi alanın hizmet edeceği etki alanında eşdeğer bir alan ayrılır.”
B – İmar Yollarının Durumu
Mülga Yönetmelikte, DOP’tan oluşturulan yerlerin kaldırılması ve küçültülmesi, ancak aynı bölgede eşdeğer yer ayrılması ile mümkün idi. Mekansal Plânlar Yapım Yönetmeliğindeki düzenlemede de aynı eşdeğer yer ayrılması hususu yer almasına karşın yollar bu genel düzenleme dışında tutulmuştur.
Yönetmeliğe göre;
– DOP’tan oluşturulan diğer tesislerin kaldırılması, bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yer ayrılması koşuluna bağlanmışken, yollar bundan hariç tutulmuştur.
– Plân değişikliği ile kaldırılan yol alanlarının miktarları, düzenleme ortaklık payından oluşturulan park, çocuk bahçesi, meydan gibi açık ve yeşil alanlarda kullanılabilecektir.
– Ayrıca, Düzenleme ortaklık payına (DOP’a) tabi bir kullanımın, yine başka bir kamusal kullanıma dönüştürülmek istenmesi durumunda da, yine DOP’tan oluşturulan diğer tesisler için eşdeğer yer koşulu bulunmakta iken yollar bundan hariç tutulmuştur.
Yani DOP’tan oluşturulan yollar, herhangi bir eşdeğer yer ayrılmasına gerek olmadan, diğer bir kamusal kullanım alanına dönüştürülebilecektir.
Bilindiği üzere;
- İmar yolları düzenleme ortaklık payından (DOP’tan) oluşturulmaktadır…
- Diğer taraftan; imar uygulamalarında kesilen DOP’lardan oluşturulan yol, park, ... vs. gibi umuma ayrılan yerler, 3194 sayılı Kanunun 18’inci maddesi gereğince, amacı dışında kullanılamaz.
Hal böyleyken Yönetmeliğin, 26/3’üncü maddesindeki düzenlemenin Kanun hükmüyle çeliştiği düşünülmektedir.
* * *