Av. Hüseyin KOÇAK
3402 sayılı Kadastro Kanununun 22/a maddesi gereğince, kadastro paftaları yenilenmek suratiyle güncellenmektedir.
22/a uygulamasından istenen sonuç alınamadığı, problemlerin çözümü için yeni bir yasal düzenlemenin gerektiği, ikinci bir kadastro yapılması halinde problemlerin çözüme ulaştırılacağı yolundaki görüş ve tartışmalar bir süredir gündemden düşmeyen, hatta yasal düzenleme taslakları üzerinde çalışılmakta olduğu bilinen bir durumdur.
– 22/a uygulamasından istenen sonuç alınamadığı düşünülüyorsa, istenen sonuç alınabilmek için çare ikinci kadastro mudur?
– Öncelikle; 22/a uygulamasından ne bekleniyordu?
– Beklenen şey 22/a’dan alınamadığına göre, ikinci kadastrodan nasıl alınacaktır?
– Konunun 22/a ile yapılamayan tarafı ikinci kadastro ile nasıl yapılabilecektir?
Bilindiği üzere; 22/a gereğince; teknik nedenlerle yetersiz kalmak, uygulama özelliğini kaybetmek ve eksikliği görülmek gibi nedenlerle, zemindeki durumu gerçege uygun şekilde göstermeyen paftalar yenilenmektedir… Öncesinde 1983 tarihli 2859 sayılı Yenileme Kanunu bulunmakta idi. 22/a, Yenileme Kanunundan istenen sonuç alınamadığı gerekçesiyle düzenlenmiştir. 2859 sayılı Kanun da halen yürürlüktedir.
2859 sayılı Yenileme Kanunu halen yürürlükte iken Madde 22/a düzenlemesine neden gerek duyuldu? … Madde 22/a ve Yönetmeliği; 2859 sayılı Yenileme Kanunu ve Yönetmeliğine göre, formalitesi daha az kapsamı daha geniş tutulmuş görünmektedir.
Ancak burada esas olan şey; elde mevcut olan eski paftalardan hareketle yeni paftaların oluşturulmasıdır. Her iki düzenlemede de hedef ve yapılacak çalışmanın özü aynıdır.
2859 sayılı Yenileme Kanunundan istenen randımanın neden alınamadığı konusunda teşhis doğru konulamaz ise 22/a gereğince yapılacak çalışmalardan da istenen randıman alınamayacaktır. Şimdi 22/a uygulamasından İstenen randımanın neden alınamadığına doğru teşhis konulamaz ise ikinci kadastrodan da istenen sonuç alınamayacaktır…
Daha ötesi, sorun bir iken ikiye çıkarılmış olacaktır.
Şöyle ki;
Bilindiği üzere; 3402 sayılı Kadastro Kanununun 20/A maddesi; “Kayıt ve belgeler, harita, plân ve krokiye dayanmakta ve bunların yerlerine uygulanması mümkün bulunmakta ise, harita, plân ve krokideki sınırlara itibar olunur” hükmündedir.
– Bu hüküm gereğince; ilk tesis kadastrosu sırasında, eğer o taşınmaza ait herhangi bir harita, plân ya da kroki bulunmakta ise onun dikkate alınması gerekir.
– 2859 sayılı Yenileme Kanunu gereğince ve de 22/a gereğince yapılan çalışmalarda da yine eski paftalar dikkate alınarak (yani, öncelikle eski paftalar uygulanarak) yeni paftalar üretilmektedir.
– İkinci kadastro yapılması halinde, işin teknik boyutunda yine (tıpkı 2859 sayılı Kanun ve 22/a gereğince yapılan çalışmalarda olduğu üzere ve de 3402 sayılı Kanunun 20/A maddesinin bir gereği olarak) önceki paftalardan yararlanılmak suretiyle yeni paftalar üretilmek durumundadır.
İkinci kadastroya gerçekten bir ihtiyaç var mıdır?
Bu değerlendirilmeli ve de ihtiyaç olduğu sonucuna varılıyorsa ikinci kadastro (hatta çok amaçlı kadastro) yapılmalıdır. Ancak bu çalışma, 22/a uygulamasından istenen sonuç alınamadığı gerekçesiyle olmamalıdır… Yenileme çalışmaları ya da ikinci kadastro çalışmaları olsun; her durumda paftaların yenilenmesi gerekecektir... 2859 sayılı Kanunla, 22/a çalışmalarıyla başarılamayan bu husus ikinci kadastro ile nasıl başarılabilecektir?
Buna ek olarak bir de ikinci husus, işin hukuki boyutu devreye girecektir !
Dolayısıyla; bu aşamada ikinci kadastro yapmaya kalkıldığında; teknik boyutuyla, yeni oluşturulacak paftalar, yine 2859 sayılı Kanun ve 22/a çalışmalarındaki gibi olmaya devam edecek, ayrıca buna hukuki konulardaki karşılaşılacak sorunlar da eklenecektir. O nedenle de, 22/a’dan istenen sonuç alınamadığı gerekçesiyle ikinci kadastro çalışmalarına geçilmemelidir.
Mutlaka ikinci kadastro gerekiyor, hatta çok amaçlı kadastroya geçmek gerekiyor deniliyorsa; o zaman, bu husus yine 22/a çalışmalarının alternatifi olmayacaktır. Öncelikle 22/a ile amaçlanan çalışmaları doğru yaparak rayına oturtulduktan sonra (yani tesis kadastrosu ile oluşturulan paftalar dikkate alınarak sağlıklı paftaları üretebilmeyi başarabildikten sonra), ikinci kadastro ya da çok amaçlı kadastro gündeme alınmalıdır.
22/a çalışmalarından istenen randımanın alınabilmesi için de yenileme çalışmalarında görev yapacak teknik elemanların bazı özelliklere sahip olması gerekir.
Yenileme çalışmalarında görev yapacak teknik elemanın belli bir tecrübe ve birikime sahip olması ve eski paftalar ile zemin arasında kurulacak bağlantılarla ilgili karşılaşacağı her duruma göre inisiyatifini kullanabilecek durumda olması gerekir…
Bunun için de yenileme çalışmalarında görev yapacak kadastro elemanlarının mutlak surette eğitime tabi tutulması gerekir.
İhale suretiyle yapılacak çalışmalarda da; Yüklenici müteahhit ve elemanlarının da aynı şekilde eğitime alınması gerekir. Aksi halde; yapılan çalışmayla sağlıklı paftalar üretilmersi mümkün olamayacaktır.
Sonuç olarak, İkinci kadastro ya da çok amaçlı kadastro; 22/a uygulamalarına alternatif olarak düşünülecek bir husus olmayıp, 22/a ile amaçlananı başarabildikten sonraki aşamada değerlendirilmesi gereken bir konudur.
* * *