YIPRANAN TARİHİ VE KÜLTÜREL TAŞINMAZ VARLIKLAR

YIPRANAN TARİHİ VE KÜLTÜREL TAŞINMAZ VARLIKLARIN YENİLENEREK KORUNMASI PROJELERİ İLE İLGİLİ TAPU İŞLEMLERİ
5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Eserleri Yenileme Kanununun 1. maddesinde, Belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alanı dışında il özel idarelerince, yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş; kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarınca sit alanı olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma alanlarının, bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek, bu bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm ve sosyal donatı alanları oluşturulması hususu açıklanmıştır.
Projelerin Onayı
Belirlenen alan sınırları içindeki tüm taşınmazlar, belediyece ve il özel idaresince hazırlanacak yenileme projelerinin kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulunca karara bağlanmasını müteakip bu Kanuna göre yapılacak yenileme projesi hükümlerine tâbi olurlar (Md.2).
Yenileme projelerini Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanır Kurulca onaylanan projeler, il özel idaresi veya belediyece uygulanır (Md.3).
Harç ve Döner Sermaye Muafiyeti
Yenileme alanlarındaki uygulamalar her türlü vergi, resim, harç ve ücretlerden muaftır (Md.3).
Toplu Yapı Sayılarak Kat Mülkiyeti Tesisi
Yenileme alanı sınırları içinde toplu yapı olarak sınırları imar ve parselasyon plânlarında belirlenmek kaydıyla, yapılı veya yapısız imar parsellerine belediye veya il özel idaresi ve diğer ilgili kurullar tarafından tasdik edilen mimarî projelere uygun olarak Kat Mülkiyeti Kanununun toplu yapıya ilişkin hükümlerine göre toplu yapı olarak tek bir kat mülkiyeti tesis edilebilir.
İşletme Projesinin Yönetim Planı Gibi Tapuya Tescili
Belediyeler ve il özel idareleri; bu alanlar içindeki parsel maliklerinin sosyal altyapı ve tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetlere ilişkin alanları kullanma ve yararlanma şartları ile masraflarına katılma usullerine ilişkin işletme projeleri hazırlayarak tapu sicilinin beyanlar hanesinde belirtmelerini isteyebilir.
Kat Mülkiyeti Belgelerinin Hazırlanması ve Tebligat Kanununa Göre İlanı
634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 12 nci maddesinde belirtilen belgelerin toplu yapı ilişkisini gösterir şekilde hazırlanıp Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca ilan edilmesinden ve kesinleşmesinden sonra kat mülkiyeti ve kat irtifakını re’sen tapu siciline tescil ettirmeye belediyeler ve il özel idareleri yetkilidir (Md.4).
Anlaşma veya Kamulaştırma
Yenileme alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Anlaşma sağlanamayan hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ilgili il özel idaresi ve belediye tarafından kamulaştırılabilir.
Tapuda mülkiyet hanesi açık olan taşınmazlar ile varisi belli olmayan, kayyım tayin edilmiş, ihtilaflı, davalı ve üzerinde her türlü mülkiyet ve mülkiyetin gayri aynî hak tesis edilmiş olan taşınmazlar için de aynı madde hükümlerine göre kamulaştırma işlemleri yürütülür.
Veraset Belgesi Çıkarma ve Kayyım Tayin Ettirme Yetkisi
Kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesinde il özel idareleri ve belediyeler veraset ilamı çıkarttırmaya, kayyım tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı son malike göre işlem yapmaya yetkilidir (Md.4). Gürsel Öcal DÖRTGÖZ