KISA - KISA (22/a gereğince güncelleme) - (10 adet kısa makale)

Av. Hüseyin KOÇAK

1 – Yenileme Çalışmalarında Birim ve Yetki

Köy olarak kadastrosu yapıldığı halde şu an artık mahalleye dahil edilen yerde yapılacak çalışmalar 22/a çalışmaları, artık mahalle olarak yapılmalıdır. Bilirkişi seçimi, ilânların yanı sıra yapılacak tesciller daha sonraki zamanlarda sorun olarak karşımıza çıkar.

Diğer taraftan, daha önce kadastro ya da tapulamaya tabi tutulmuş yerin yenileme çalışmalarına bir bütün olarak dahil edilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Bir ada ya da mevkii biriminde de yenileme yapılması mümkündür.

2 – 22/a Uygulaması Sırasında Teknik Hataların Düzeltilmesi

22/a uygulaması zaten teknik olarak yetersiz olan paftaların sağlıklı hale getirilmesi için yapılmaktadır. Güncelleme (Yenileme) çalışmaları sırasında parsel cephelerinin ve yüzölçümünün değişmesi mümkündür. Buna paralel olarak yenilemeye tabi paftadaki parseller ile yenileme paftasındaki parsellerin de bire bir çakışması beklenemez.

22/a çalışmalarıyla teknik hatalar da giderilmiş olmaktadır. 22/a'nın metnine bakılacak olursa; "Tapulama, kadastro veya değişiklik işlemlerine ilişkin; sınırlandırma, ölçü, çizim ve hesaplamalardan kaynaklanan hataları gidermek üzere uygulama niteliğini kaybeden, teknik nedenlerle yetersiz kalan, eksikliği görülen veya zemindeki sınırları gerçeğe uygun göstermediği tespit edilen kadastro haritalarının, ..." ifadesinin yer almaktadır.

Yani, yenilemeye tabi parsellerde bulunan ölçü, sınırlandırma, tersimat ve hesaplama gibi hatalar da yenileme çalışmalarıyla giderilmiş olacaktır. Yenilemeye tabi parsellerde bulunan teknik hatalar için yenileme öncesinde 41'inci maddeye göre düzeltme yapmaya gerek bulunmamaktadır.

3 – 22/a Uygulamasında Pafta X Zemin Farklılığı

22/a uygulaması zaten teknik olarak yetersiz olan paftaların sağlıklı hale getirilmesi için yapılmaktadır. Buna bağlı olarak yenilemeye tabi paftadaki parseller ile yenileme paftasındaki parsellerin de bire bir çakışması beklenemez.

Ancak, tümden farklı parseller de oluşturulmaması gerekir. Parsellerin eski paftadaki şekilleri ile yenileme sonucu oluşan paftadaki şekilleri arasındaki farklılık yenileme mantığı içerisinde kalıp kalmadığını iyi izah etmesi gerekir.

4 – Mükerrer Parsel Numarası Verilen Parsellerde 22/a Uygulaması

Kadastro çalışmaları sırasında aynı parsel numarası iki ayrı parsele verilmiş bunlardan biri tescil görürken aynı numaranın verilmiş olduğu diğer parsel ölçü ve sınırlandırma krokisinde göründüğü halde tapulama tutanağı ve tescili bulunmuyorsa;

22/a uygulaması sırasında tescilli olan parsel numarasına ait olan dikkate alınmalıdır. Aynı numaraların verildiği diğer parsel ölçü ve sınırlandırma krokisinde gösterilmiş olsa bile tapulama tutanağı tutulmamış ve de tescil edilmemiş olması nedeniyle yenileme çalışmalarında itibar edilmemesi gerekmektedir.

5 – Tespit Dışı, Kadastro Harici Yerlerde 22/a Uygulaması

3402 sayılı Kadastro Yasası öncesinde; 2613 ve 766 sayılı kanunlar gereğince çalışma yapılmakta idi. 2613 sayılı Kanun gereğince çalışma yapılan yerlerde, genel sınır dışında bırakılan ya da genel sınır içinde kalmasına karşın herhangi bir özel ya da tüzel kişilik adına tespit görmeyen yerlere "Kadastro harici" yerler denilmekte; 766 sayılı Tapulama Kanunu gereğince çalışma yapılan yerlerde de aynı mahiyetteki yerler "Tespit dışı" olarak adlandırılmakta idi.

Yani "tespit dışı" ile, "kadastro harici" ifadeleri birbirinden farklı durumlar değildir. O nedenle de kadastro harici bırakılan alanlar 22/a kapsamı dışında değildir.

6 – Fotogrametrik Paftadan Koordinat Okunarak 22/a Uygulaması Yapılması

Kadastrosu daha önce fotogrametrik olan (A) Köyünde yenileme yapılıyor. Yenileme çalışmaları paftanın teknik nedenlerle yetersiz kalması, uygulama özelliğinin bulunmaması nedeniyle yapılır. Yani elde bulunan paftalar teknik olarak yetersiz, üstelik fotogrametrik, bunun üzerinden alınan sayısal değerlere itibar ederek işlem yapılması doğru sonuç vermeyecektir.

Bu tür paftalar üzerinden ezbere alınacak sayısal değerlere itibar ederek yenileme yapılırsa; hem çalışma yapılan (A) Köyünde, parsellerin kaymasına; ve hem de hiç gerekmediği halde, haksız yere (B) Köyü parselleri üzerine tecavüze neden olunabilir.

Yenileme çalışmaları yaparken, paftaya uygun hareket edeceğim kaygısıyla zemine aykırı, zemine uygun hareket edeceğim kaygısıyla paftaya aykırı hareket etmekten kaçınılmalıdır. Pafta üzerinden alınan sayısal değerler doğrudan esas alınırsa, zaten yetersiz olan paftadaki değerleri, görüntüsü güzel yeni bir paftaya aktarılmış olur. Teknik anlamda bu pafta yenilenmiş olmaz.

7 – 22/a Yapılan Yerde Kamulaştırma

22/a gereğince yenilemeye tabi parselde kamulaştırma işlemi yapılıyorsa, o parseller üzerindeki kamulaştırma işleminin yerine getirilmesi için 22/a çalışmalarının sonucunun beklenmesi daha sağlıklı işlem yapılmasını sağlar ancak kamulaştırma işlemini yapan kurum da işlemin bir an önce tamamlanmasında ısrar ediyorsa; kadastro müdürlüğünün, o kuruma, 22/a çalışması tamamlanıncaya kadar bekleyin deme hakkı bulunmamaktadır.

O nedenle de; kurumların taleplerinin yerine getirilmesi gerekir. Eğer 22/a çalışması yapılmıyor olsa idi bu talep nasıl yerine getirecekti? İşte aynı şekilde 22/a çalışması yokmuş gibi davranıp, kamulaştırma haritaları ile kadastro paftalarını çakıştırmakla yetinmeyip, kamulaştırma güzergahının zeminde hangi parseller içinden geçtiğini de iyi kontrol ederek talebi karşılamaya çalışılmalıdır.

8 – Yenilemeye Tabi Parsel İçinde Yol Oluşması

Yenileme çalışmalarında sırasında parsel içinde yol oluştuğu görülüyorsa ve bu kısmın yol olmasına ilgilisi rıza göstermiyorsa parseli içindeki yol kesik çizgilerle gösterilir.

Yenileme çalışmaları tamamlandıktan sonra ilgilisi muvafakat gösterirse daha sonra yolu oluşturulması da mümkündür. Yola terki; eğer, o yerde imar plânı yoksa belediye encümeni ya da il özel idaresinin kararına gerek olmadan yapılabilmelidir. Ama imar plânı bulunuyorsa; yola terk için karara gerek bulunmaktadır.

9 – Kadastro Sırasında Var Olan Bina İçin İdari Yoldan Cins Değişikliği

Kadastro çalışmaları sırasında, ölçülüp krokisinde ve paftasında gösterilmesine karşın olan bir bina 2016/2 nolu genelgede idari yoldan düzeltilebilecek hatalar sıralandırılırken; "b) evrakına ve haritasına aykırı olarak hatalı tescil edilen taşınmazın niteliği" ifadesine de yer verilmiştir.

Öncelikle krokisinde ve paftasında yer alan binanın zemindeki bina olduğu kontrol edilmeli, aynı olduğu anlaşılıyorsa 2016/2 nolu genelge gereğince düzeltme yapılmalıdır. Aksi takdirde ilgilisinin cins değişikliği talebinde bulunması gerekir.

10 – Hatalı Mülkiyet Yazımının Telafisi

Kadastro çalışmaları sırasında (A)’ya ait taşınmaz (B) adına yazılmıştır. Askı ilânında durum fark edilmemiş ancak bugün (B), bu taşınmazın (A)’ya ait olduğunu kabul ediyor olsa bile idari yoldan düzeltme mümkün değildir.

Bu şekildeki bir tespite öncelikle; çalışmalar sırasında (A)’nın itiraz etmiş olsaydı, askı ilânı öncesi komisyon kararı ile problem çözülebilirdi. Sonra 30 günlük askı ilânı sırasında kadastro mahkemesine dava açılabilirdi. Bütün bu aşamalarda gerekenler yapılmamıştır.

Şu an yapılacak iş; madem ki, adına yazılan (B) de hatalı yazımı kabul ediyor ve de (A)’ya bu yeri vermek istiyorsa, tapu müdürlüğünde, (A)’ya ait olan yere tekabül eden hisseyi satın alma şeklinde ya da hibe işlemi ile (A)’nın üzerine geçirilmesi mümkündür. Ancak bu parselin cinsi "tarla" ise o zaman 5403 sayılı Toprak Koruma ve Kullanım Kanununun 8'inci maddesi gereğince, o parselden hisse alınması olanaksız olabilir.

Bir diğer seçenek ise, (A)’nın, kadastro öncesinde o yere ait tapu kaydı varsa, dava açma yoluna gidebilir.

"GEÇİCİ MADDE 8 – Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılan tapulama veya kadastro çalışmalarında tespit dışı bırakılan tapuda kayıtlı taşınmazlar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait yerlerde ve çalışma alanı içinde orman olduğu gerekçesiyle tespit harici bırakılan alanlarda, daha sonra kesinleşen orman kadastrosu sonucunda orman sınırı dışında kalan tapulu ve tapusuz taşınmazların 3402 sayılı Kanun hükümleri gereğince kadastrosu yapılır."

*   *   *