İpotek, doğmuş veya ileride doğması muhtemel bir borç için bir taşınmaz malın teminat gösterilmesidir (MK.850-897).
İpoteğe konu olacak gayrimenkul krediyi alarak borçlanan şahsa ait olabileceği gibi bir üçüncü kişiye de ait olabilir. Taşınmaz mallar ipotek edilebileceği gibi müstakil ve daimi haklar da ipotek edilebilir. Ticari işletmelerin rehin edilmesi de mümkündür. Taşınmaz malın tam olan hissesi paylara ayrılarak ipotek edilemez. Elbirliği mülkiyet (İştirak halinde) mülkiyette, iştirak çözülmeden bir paydaşın payı rehnedilemez.
İpotek tesisi için kural olarak resmi senet düzenlemesi gerekir. Ancak konut yapanlara ihracatçılara, turizm tesisi yapanlarla işletmecilerine, sanayicilere, esnaf ve sanatkarlara, bankalarca veya kamu kurum ve kuruluşları ile (OYAK dahil) konuları ile ilgili olarak açılacak krediler için resmi senet düzenlenmesi zorunlu değildir. Taraflar arasındaki borç sözleşmesi yevmiyeye alınarak ipoteğin tescili yapılır. Tarımsal kredilerde de aynı usule uyulmaktadır.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce izin verilen bankalarca ve diğer kredi finans kurumlarınca ipotek işlemlerinde matbu resmi senet kullanılması mümkündür.
1) İşleme konu taşınmaz mala ait, tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya malikin sözlü beyanı,
2) Tarafların fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya avukat kimliği ile vesikalık fotoğrafları, T.C. Kimlik ve vergi numarası,
3) İşlem taraflarında temsilci sıfatıyla katılan var ise, temsile ilişkin belge.
BİR TARAFTAN :Cevdet HATİPOĞLU : Fikret oğlu (Vergi No:...)
DİĞER TARAFTAN :Türkiye Halk Bankası A.Ş. ni temsilen Ödemiş Şubesinden Salih Yılmaz KAFADAR ile Şef Tuğrul KARA
aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır.
İzmir ili, Ödemiş ilçesi, Umurbey mahallesi 580 ada, 24 parsel sayılı 78.00 m2 miktarlı avlulu kargir dükkan Cevdet Hatipoğlu adına kayıtlı iken; adı geçen malik bizzat hareketle taşınmazlarının tamamını Türkiye Halk Bankası A.Ş. Ödemiş Şubesinden açılmış ve açılacak kredilerinin teminatını teşkil etmek üzere 1. derecede 20.000.000.000 (Yirmi milyar) TL' sı bedelle, fekki bankaca bildirilinceye kadar müddetle, halen %80 akdi, %120 temerrüt faiz ile diğer sayfalarda yazılı olan 12. Maddeden ibaret şartlar dahilinde ipotek ettiklerini ve tescilini istediğini, Banka temsilcileri de bu ipoteği aynen kabul ederek tescilini istediklerini....
A-İ-Türkiye Halk Bankası A.Ş.FBK Muk. 1 20.000.000.000TL.tarih-Yev.
1) 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (7.a,b,c) pozisyonlarına göre; Akdin icrasından önce, ipotekle temin edilen borç miktarı üzerinden, Binde 3.6 tapu harcı ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa bağlı (1) sayılı Tablonun (I.1/a) pozisyonuna göre de Binde 7.5 oranında damga vergisi, ipotek borçlusundan tahsil edilir.
Bankalar, özel finans kurumları, yurtdışı kredi kuruluşları ile uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin teminatına yönelik olarak yapılacak ipotek işlemlerinde 5035 sayılı Kanun uyarınca, 29 Mart 2004 tarih, 074/1-1504 sayılı genel emir çerçevesinde harç ve damga vergisi tahsil ettirilmeyecektir. Ayrıca, bu Kanun uygulamasında tereddüt oluşması halinde, ilgili Maliye kuruluşundan alınacak cevabi yazı doğrultusunda işleme yön verilmelidir.
Bankalarca kullandırılan kredilerin teminatını teşkil etmek üzere tesis edilecek olan ipotek işleminden tahsil edilecek harcın tapu kütüğüne yazılacak ipotek miktarı üzerinden değil, verilen kredi tutarı üzerinden hesaplanması gerekir. Ayrıca resmi senet örneğinin istenmesi halinde, suret harcı tahsil edilir.
2) Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.