DÖNER SERMAYE UYGULAMASI – 1

Av. Hüseyin KOÇAK

Tahakkuk ve Tahsilde Önceki Uygulamalar

1 – Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce 21.08.1992 tarihli (mülga) 1516 sayılı genelge ile, Ankara Bölge Müdürlüğü hizmet sahası pilot bölge seçilmek suretiyle döner sermaye uygulamasına başlanmıştır.

2 – 23.02.1993 tarihli (mülga) 1993/2 sayılı genelge ile de bütün ülke bazında aynı uygulamaya geçilmiştir.

On yılı aşkın bir süre döner sermaye tahakkuk ve tahsili tapu müdürlükleri ve kadastro müdürlükleri tarafından yapılmıştır… Talep için gerekli döner sermaye bedeli tahakkuk ettirilip, sayman mutemet alındı makbuzu düzenlenmekte, kasa defterine kaydedilmekte ve de döner sermaye bedeli müdür (ya da görevlendirdiği bir eleman) tarafından bizzat tahsil edilmekte idi.

Müdürlük tarafından bizzat yapılan tahsil, (müdürlük adına açılmış hesaba) her gün bankaya yatırılmakta idi.

3 – Daha sonra, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü arasında yapılan 18.07.2003 tarihli protokol gereğince döner sermaye tahsillerinin T.C. Ziraat Bankası aracılığıyla yapılması uygulamasına geçilmiştir.

Bu konu Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü taşra birimlerine; Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün 01.08.2003 tarih 3163 sayılı talimatı ile duyurulmuş ve 15.08.2003 tarihinden itibaren de döner sermaye tahsili T.C.Ziraat Bankaları aracılığıyla yapılmaya başlanmıştır.

Mülga 2010/4 ve mülga 2010/22 sayılı genelgeler Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan 3938 sayılı talimat gereği uygulama şu şekilde devam etmiştir;

3a) Müdürlükler tarafından döner sermaye tahakkuku, talep anında yapılmakta,

3b) TAKBİS’te geliştirilen “Tahakkuk Fişi”nden 2 adet düzenlenerek bir adedi talep sahibine verilmekte,

3c) Talep sahibi, bu fiş ile birlikte Ziraat Bankasına giderek, Müdürlük adına olan hesap numarasına gerekli ücreti yatırmakta,

3d) Talep sahibi, parayı yatırdığı bankadan alacağı iki suret dekontla birlikte Müdürlüğe geri gelip işlemi tamamlatma,

3e) Her müdürlük, kendi hesabına yatırılanların bir dökümünü her günün sonunda ya da ertesi gün bankadan almakta, (İnternet bankacılığı aracığıyla da aynı döküm alınabilmekte),

3f) Günlük toplam miktar için bir adet sayman mutemet alındı makbuzu kesilmekte, yine günlük toplamı gösterir şekilde kasa defterine tek satır olarak kaydedilmekte,

3g) Müdürlük hesabında biriken miktarın, her ayın sonunda, Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün hesabına havalesi sağlanmakta,

3h) Her ayın işlemleri en geç takip eden ayın birinci iş günü postaya verilmekte (01.08.2001 tarihli ve 3169 sayılı talimat),

3i) Kasa defterinin aslı ile, sayman mutemedi alındı makbuzlarının İkinci (KURUM) suretleri ay sonunda, takip eden ayın ilk haftası içinde Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğüne gönderilmekte (12.11.2001 tarih 3869 sayılı Talimat, md:10),

3j) Müdürlük hesaplarının yılsonu faizleri, takip eden Ocak ayında Merkezdeki Saymanlık hesabına aktarılmakta,

İdi.

Halen döner sermaye tahsilatı, e.tahsilat yöntemiyle yapılmaktadır.

*   *   *

SAYMAN MUTEMEDİ ALINDI MAKBUZU; Sayman adına tahsilat yapmaya yetkili ve (mülga) 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu (5018 sayılı Kamu Mali ve Kontrol Kanunu) gereğince sayman mutemedi sayılan kefalete tabi memurların, döner sermaye adına yapacakları tahsilata ilişkin olarak düzenleyecekleri makbuzdur (Döner Sermaye İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği).

Alındı makbuzları sayman mutemedi tarafından imzalanırdı.     

Alındı Makbuzlarının her biri üç nüshadır. Bu nüshaların biri MÜKELLEF, ikincisi KURUM, üçüncü nüshası ise DİP olarak adlandırılırdı.

Asıl (MÜKELLEF) sureti: işlem bazında kesilen uygulamalarda, asıl suret talep sahibine verilirdi… İkinci (KURUM) sureti, günlük olarak tutulacak olan sayman mutemedi kasa defterinin aslı ve günlük tahsilatın Döner Sermaye İşletmesi Saymanlığı hesabına yatırılması karşılığı alınacak banka dekontuyla birlikte muhafaza edilerek, ay sonunda, takip eden ayın ilk haftası İşletme Müdürlüğünde olacak şekilde postalanırdı.  ((mülga) 12.11.2001 tarih 3869 sayılı Talimat, md:10)… Üçüncü (DİP) sureti ise, dip koçanda kalır, sayman mutemedi kasa defterinin ikinci nüshası ve banka dekontu ile birlikte (gerektiğinde incelenmek üzere) sayman mutemedi tarafından muhafaza edilirdi.

KASA DEFTERİ; 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu (5018 sayılı Kamu Mali ve Kontrol Kanunu) gereğince sayman mutemedi sayılan kefalete tabi memurların Döner Sermaye adına yapacakları tahsilata dair bilgilerin tarih sırasına göre kaydedildiği defterdir.

Kasa Defterinin Her Sayfasına “Müdürlük Kaşesi” ve “Müdürlük Mührü” Basılıp, “Müdürlük Kodu” Yazılırdı.

Kasa defterine yapılacak kayıtlar, ilgili ayın sonuna kadar ara verilmeksizin işlenir, ay sonunda toplamı alınarak kapatıldıktan sonra o aya ait sayfanın sonuna yazılarak tasdiki yapılır, devreden aylar toplamı yapılmazdı. (550.47 sa.Talimat ve 1997/3 nolu Genelge)

Kasa defterinin her sayfası iki örnekti. Kasa defterinin aslı ile, sayman mutemedi alındı makbuzlarının İkinci (KURUM) suretleri ay sonunda, takip eden ayın ilk haftası içinde Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğüne gönderilirdi. (12.11.2001 ta.3869 sa.Talimat, md:10)

Sayman Mutemet Alındı Makbuzu İle Kasa Defteri Arasında İrtibat;

– Aynı işlemin, kasa defterinde aldığı kayıt numarası, alındı makbuzunun “Özel No” bölümüne yazılırdı.

Kasa defterine günlük toplam olarak yapılan kaydın sıra numarası, alındı makbuzunun “Özel No” bölümüne yazılırdı.

– Günlük toplam için kesilen sayman mutemedi alındı makbuzunun kesim tarih ve numarası ise; kasa defterinin “Sayman Mutemet Alındısı” bölümünün alt sütunları olan “Tarih”, “Seri No.” ve “Sıra No.” sütunlarına yazılırdı.

(Döner Sermaye İşletme Saymanlığının 12.04.1993 tarih 503 sayılı talimatının ekinde bulunan “SAYMAN MUTEMETLERİNCE TUTULAN BELGELERİN DÜZENLENMESİNDE UYULMASI GEREKEN HUSUSLAR” Listesinin (I.5)’inci maddesi)

TAHAKKUK FİŞİ: Kısacası; ödenmesi gereken vergi harcının mükellefe (döner sermaye bedelinin talep sahibine) bildirildiği yazılı belgedir.