Orman haritalarında tespit edilecek teknik hatalar da idari yoldan düzeltilebilir.
A – Orman Haritasının Hatalı Düzenlenmesi
Orman haritalarındaki hatalarla; ölçü, tersimat, ve hesaplama gibi teknik hataların yanı sıra, haritasının sınır tutanaklarıyla çelişmesi şeklinde de karşılaşılabilir.
Öncesinde zaman zaman idari talimatlarla teknik hatalar düzeltilirken; orman haritalarında yapılan teknik hataların idari yoldan düzeltilebileceği konusu mevzuata Kasım 2003 tarihli 4999 sayılı Kanunla girmiştir.
4999 sayılı Kanunun 4’üncü maddesiyle değişik 6831 sayılı Orman Kanununun 9’uncu maddesine göre; Orman tahdidi veya kadastrosu yapılıp ilân edilerek kesinleşmiş yerlerde, vasıf ve mülkiyet değişikliği dışında aplikasyon, ölçü, çizim ve hesaplamadan kaynaklanan yüzölçümü ve fenni hatalar tespit edildiğinde, bu hatalar Orman Genel Müdürlüğünün bilgisi ve denetimi altında orman kadastro komisyonlarınca düzeltilir. Düzeltme, 10’uncu maddeye göre ilân olunur. İlân tarihinden itibaren otuz gün içinde düzeltmenin kaldırılması amacıyla sulh hukuk mahkemesine dava açılmadığı takdirde yapılan düzeltme kesinleşir. Düzeltmelerde 11’inci maddedeki hak düşürücü süre aranmaz.
Kanun, orman haritalarında tespit edilecek teknik hataların düzeltilmesi yetkisini orman kadastro komisyonlarına vermiştir. Hata teknik içerikli olması itibariyle, düzeltilmesi sırasında harita ve kadastro mühendisinin de görev alması gerekirdi.
Nitekim bu gereklilik Yönetmelikle giderilmeye çalışılmıştır. Konuyla ilgili düzenleme; Orman Yönetmeliğinin "Harita ve Kadastro Mühendisinin görevlerini sıralandırıldığı" 59’uncu maddesinde yer almıştır.
Buna göre, harita ve kadastro mühendisi;
1 – Koordinatör ile birlikte, daha önceden ilân edilerek kesinleşmiş orman kadastro çalışmalarında vasıf ve mülkiyet değişikliği dışındaki fenni hataları tespit eder. (md:59/f)
2 – Tespit edilen hataların düzeltilmesi işlerinde; gerekli büro ve arazi çalışmalarını yapar, mevcut bilgi belge ve haritalara göre değerlendirme yaparak düzeltmeye ilişkin “teknik raporu” düzenler ve bu raporu tüm ekleri ile birlikte koordinatöre sunar, düzeltmenin kesinleşmesini takiben gerekli işlemleri yapar. (md:59/g)
* 4999 sayılı Kanun ile; orman tahdidi veya kadastrosu yapılıp ilân edilerek kesinleşmiş yerlerde idari yoldan düzeltmeye izin verilmiştir.
Kesinleşen orman kadastrosunun tescil edilmiş veya edilmemiş olmasına göre izlenecek yolun ayrıntısı ise sonraki düzenlemelerle netleşmiştir.
Buna göre;
– Orman kadastrosu kesinleştiği halde haritasının teknik olarak yetersiz olması nedeniyle henüz tescil edilememiş olanlar; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Orman Genel Müdürlüğü arasında düzenlenmiş olan 06.01.2012 tarihli PROTOKOL’de ile belirlenen yol izlenerek;
– Tescil edilmiş orman haritalarında yapılacak düzeltmede izlenecek yol 6292 sayılı Kanunun 11’inci madde onuncu fıkrası gereğince;
Düzeltme yapılırken;
– TKGM ile OGM arasında 15.01.2013 tarihinde düzenlenen “Uygulama talimatı” ise, tescil edilmiş ya da edilmemiş orman haritalarında yapılacak düzeltmelerde izlenecek yol birlikte yer almıştı.
B – 7139 sayılı Kanun ve Düzeltme
Orman haritalarındaki hataların düzeltilmesiyle ilgili en son düzenleme 7139 sayılı Kanun ile yapılmıştır. (7139 sayılı Kanun 19.04.2018 tarihlidir.)
6292 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin onuncu fıkrası, 7139 sayılı Kanunun 54’üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılmış ve 3402 sayılı Kanunun 4’üncü maddesine Kanunun 35’inci maddesiyle 13’üncü ve 14’üncü fıkralar eklenmiştir; Bu fıkralar şu şekildedir;
“ (13) Orman tahdidi veya kadastrosu yapılarak kesinleşen orman haritalarında, tapuya tescil edilip edilmediğine bakılmaksızın düzeltmeyi gerektiren tutanak, pafta ve zemin uyumsuzluğunun tespit edilmesi halinde, orman işletme müdürlüğünce görevlendirilecek en az bir orman yüksek mühendisi veya orman mühendisi ile ilgili kadastro müdürlüğünce görevlendirilecek kontrol mühendisi veya mühendisin iştirak ettirildiği, bu Kanunun 3’üncü maddesine göre oluşturulacak kadastro ekibince orman sınır nokta ve hatları orman kadastro tutanakları esas alınmak suretiyle zemine aplike edilir. Tespit edilen uyumsuzluk yukarıda oluşturulan kadastro ekibince teknik mevzuatına uygun hale getirilir. Çalışma neticesinde bir zabıt düzenlenir ve bu zabıt, ekip görevlileri ile orman ve kadastro mühendisleri tarafından birlikte imzalanır. Düzeltme işlemi bu Kanunun 11’inci maddesine göre yapılacak askı ilânını müteakip kesinleşir.
(14) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, bağlı bulunduğu Bakanlığın onayını almak kaydı ile on üçüncü fıkrada belirtilen çalışmaların teknik işlerinin bir kısmını veya tamamını, giderleri Orman Genel Müdürlüğü tarafından Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırılması kaydıyla gerçek veya tüzel kişilere ihale yolu ile de yaptırabilir. Bu ihalelerde gelecek yıllara sarî taahhütlerde bulunulabilir.”
Buna göre; kesinleşen orman haritalarında tespit edilen hatalar; orman haritaları tescil edilmiş olsun ya da olmasın bu hükümlere göre düzeltilecektir. TKGM ile OGM arasında düzenlene 15.01.2013 tarihli “Uygulama Talimatı”ndan da şekli yönden yararlanılmaya devam edilecektir.
C – Orman Haritalarında Düzeltme Çalışmaları
1 – Düzeltmeye Konu Orman Haritaları
Orman haritalarında düzeltme yapabilmek için ilk şart, orman kadastrosu yapılarak kesinleştirilmiş olması gerekir.
Kadastrosu kesinleşmiş olan orman haritaları tescil edilmiş olsun ya da henüz tescil edilmemiş olsun fark etmez, teknik hata tespit edilmişse, düzeltmeye konu edilebilir.
2 – Orman Haritalarında Hata
Orman haritalarında; orman, 2/A ve 2/B sınırlarının, orman tahdit tutanağı, pafta ve zemin arasında bir uyumsuzluk tespit ediliyorsa, orman haritalarında bir teknik hatanın varlığı söz konusu demektir.
Düzeltme çalışmaları; orman, 2/A ve 2/B alanlarının sınır nokta ve hatlarının teknik yönden düzeltilerek, orman tahdit/kadastro tutanakları ile uyumlu hale getirilmesi amacıyla yapılır.
Çelişki Orman İdaresi tarafından tespit edilmiş olabileceği gibi Kadastro Müdürlüğü tarafından da tespit edilmiş olabilir.
3 – Düzeltme İçin Ön Çalışmalar
Düzeltmeye konu orman haritalarının henüz tescil edilmemiş olması ya da tescilli olmasına göre şu şekilde bir ön çalışma yapılır;
- a) Henüz Tescili Yapılmamış Orman Haritaları;
Orman Genel Müdürlüğünce (OGM’ce), orman kadastrosu kesinleştiği halde henüz tescil edilememiş birimler tespit edilerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne (TKGM’ye) bildirilir.
Listeler kurumların ilgili müdürlüğüne (Kadastro Müdürlüğüne ve Orman Bölge Müdürlüğüne) ulaştığında, bu müdürlüklerce bir araya gelinerek, mevcut iş durumu ve işlerin önceliği göz önüne alınarak, orman haritalarının isabet ettiği kadastro paftalarının 3402 sayılı Kanunun EK.1 maddesi kapsamında sayısallaştırma ya da 22/a maddesi kapsamında yenileme uygulamasına ihtiyaç bulunup bulunmadığı araştırılır.
Kadastro paftalarından, güncellenmesi (yenilenmesi) ya da sayısallaştırılması gerekenler tespit edilir ve eş zamanlı çalışılmak üzere bir iş programı düzenlenerek birlikte imza altına alınır. Bu program her müdürlük tarafından kendi bölge müdürlüğüne gönderilir, bölge müdürlükleri tarafından da Genel Müdürlüklerine bildirilir.
- b) Tescilli Orman Haritaları;
6831 sayılı Orman Kanununa göre kesinleşmiş ve tapuya (tapu kütüğüne/zabıt defterine) tescil edilmiş orman parsellerindeki teknik hataların (düzeltmeyi gerektiren orman tahdit/kadastro tutanağı, pafta ve zemin uyumsuzluğunun) tespit edilmesi halinde; Orman Bölge Müdürlüğünce görevlendirilen şube müdürü veya orman kadastro başmühendisi başkanlığında içerisinde harita mühendisinin, harita mühendisinin olmadığı yerde harita teknikeri ile ilgili işletme müdür yardımcısı, ilgili işletme şefi ve varsa kadastro mülkiyet şefinden müteşekkil heyetçe teknik rapor düzenlenerek düzeltme yapılmak üzere ilgili kadastro müdürlüğüne intikal ettirilir.
4 – Kadastro Ekibinin Oluşturulması
Düzeltme çalışmalarına Orman İdaresinin talebi üzerine başlanabileceği gibi Kadastro Müdürlüğü tarafından doğrudan da başlanabilir… Orman haritalarında tespit edilen teknik hatalar 7139 sayılı Kanun gereğince kadastro ekipleri tarafından düzeltilir.
Düzeltme çalışmalarında ilk iş Kadastro Müdürlüğü tarafından bir kadastro ekibi kurulur. Bilindiği üzere kadastro ekibi; iki kadastro teknisyeni, mahalle ya da köy muhtarı ve üç adet bilirkişiden oluşur. (Ayrıca yapılan çalışmaların kontrolü için kontrol mühendisi, kontrol memurları ve kadastro üyesi de görev alır.).
Konu orman haritasında bulunan teknik hataların düzeltilmesi olduğu için çalışmalara başlamadan önce, Kadastro Müdürlüğünce ilgili Orman İşletme Müdürlüğüne yazılacak bir yazı ile, kadastro ekibine iştirak ettirilecek en az bir orman yüksek mühendisi ya da orman mühendisinin görevlendirilmesi istenir.
5 – Eş Zamanlı Çalışma
Orman haritalarındaki teknik hataların, orman kadastro tutanakları esas alınarak, kadastro kontrol mühendisi veya mühendisi ile orman işletme müdürlüğünce görevlendirilecek en az bir orman yüksek mühendisi veya orman mühendisi iştirak ettirilmek suretiyle 3402 sayılı Kadastro Kanununun 3’üncü maddesine göre oluşturulan kadastro ekibi tarafından, 2018/3 sayılı genelgeye göre; münferiden ya da tesis kadastrosu sırasında ya da 3402 sayılı Kanunun Geçici 8’inci maddesi kapsamında yapılacak çalışmalar (tespit dışı yerlerin kadastrosu) esnasında eş zamanlı olarak düzeltilmesi mümkündür.
Sözü edilen hataların; 3402 sayılı Kanunun 22-a maddesi kapsamında yapılacak yenileme çalışmaları sırasında ve aynı Kanunun Ek.1 maddesi gereğince yapılacak sayısallaştırma çalışmaları sırasında eş zamanlı olarak düzeltilmesi, TKGM’nin 21.12.2018 tarihli ve 2018/13 nolu genelgesinin 25’inci maddesinde yer alan açıklamalara göre yapılır.
=► Orman haritalarındaki teknik hataların düzeltilmesiyle ilgili bir diğer düzenleme, 2022/7 sayılı genelgenin 6’ncı madde, altıncı fıkra (b) bendinde yer almaktadır.
2022/7 sayılı genelgenin 6/6-b maddesine göre;
– Orman Kanunlarına göre, orman tahdidi veya kadastrosu yapılarak kesinleşmiş ve tapuya tescil edilmiş veya henüz tescili yapılmamış orman haritalarında teknik hata bulunduğunun tespit edilmesi halinde; bu kapsamdaki hatalar, 3402 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin on üçüncü ve on dördüncü fıkrası hükmünce (2018/3 nolu genelgenin II.maddesi) işleme tabi tutulması gerektiğinden, bu genelge kapsamında düzeltme yapılmaz. …
– 3402 sayılı Kanunun 4 veya Ek.5’inci maddesine göre kadastrosu yapılan ve tapuda tescilli olan orman parsellerinde tespit edilen teknik hataların düzeltilmesinde ise, düzeltme ekibine orman mühendisinin yanı sıra, ziraat mühendisinin de iştirak ettirilmesi sağlanarak bu genelge kapsamında düzeltilebilir.
=► Orman haritalarında teknik hataların düzeltilmesiyle ilgili bir diğer düzenleme de; Kadastro Dairesi Başkanlığı çıkışlı, “İYİLEŞTİRME DÖNÜŞÜM VE SAYISALLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI GENELGESİ” konulu 2023/2 sayılı genelgenin; “Orman, 2/A ve 2/B Parsellerinde Teknik Hataların Giderilmesi” kenar başlıklı 25’inci maddesinde yer almıştır.
6 – Düzeltme Çalışmaları
Orman haritasında teknik hata tespit edilmiş olan yerlere tekabül eden kadastro paftalarının, 3402 sayılı Kadastro Kanununun EK.1 maddesi gereğince sayısallaştırma ya da 22/a gereğince yenileme çalışmalarına ihtiyaç duyulmadığı durumlarda;
Tescil edilmiş olsun ya da olmasın, orman haritalarında tespit edilen hatalar şu şekilde düzeltilir;
Orman haritalarındaki hatanın mahiyeti ve düzeltilmesi, kadastro ekibi marifetiyle yapılır. Orman mühendisinin de yer aldığı kadastro ekibi büroda ve zeminde gerekli incelemeyi yapar.
– Orman haritasının sınır noktalarını zemine aplike eder, zeminde bulunan nokta ile orman sınır tutanağı arasında herhangi bir çelişki yok ise o noktada hata yok demektir.
– Zeminde bulunan nokta ile sınır tutanağı birbiriyle çelişiyorsa, burada bir hata var demektir. O zaman zemindeki noktanın yeri tutanağa uygun olarak alınıp yeni ölçümü de ona göre yapılır.
– Sınır noktalarının zeminde tereddüt edilmeyecek şekilde uygulanabiliyor olması yeterli görülmemelidir. Zemine aplike edilen noktalar düz çizgi ile birleştirildiğinde, orman haritasının, sınır tutanağı ile uyumlu olup olmadığı da kontrol edilmelidir… Gerekirse, sınır noktaları arasındaki hattın, sınır tutanağına uygun düşecek ayrıntıları dikkate alınarak alımı yapılmak suretiyle pafta zemin uyumu sağlanmalıdır.
7 – Teknik Rapor ve Askı İlânı
Düzeltme çalışmalarına katılan ekip tarafından; hangi sınır nokta ve hatlarında ne gibi bir uyumsuzluk bulunduğu ve ne şekilde giderildiği hususlarını içeren detaylı bir teknik rapor düzenlenerek imza altına alınır. Ayrıca düzeltmeye konu parsellerin eski ve yeni yüzölçümlerini gösterir bir liste düzenlenir.
Düzeltme işlemleri tamamlandığında 30 günlük askı ilânına alınır. Askı cetvellerinde, düzeltmeye alınan bu parseller için "3402 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin on üçüncü fıkrasına göre düzeltme yapılmıştır." şeklinde belirtme yapılır.
8 – Düzeltmenin Tescili
Düzeltme işlemi kesinleştikten sonra tapu kütüğünde, paftasında ve fen klâsöründe gerekli düzeltme yapılarak işlem tamamlanır.
Düzeltme kesinleştikten sonra yapılacak işlemler 2018/3 nolu genelgede şu şekilde yer almıştır;
“Düzeltme işlemleri askı ilânı sonucu kesinleştiğinde, bu parsellerin eski ve yeni yüzölçümlerini gösteren listesi, düzenlenen teknik rapor ve tescil bildirimi (beyanname);
Tapu kütüğünde tescilli olanlar için, tapu kütüğünde gerekli düzeltme yapılmak üzere, kadastrosu tamamlanmış çalışma alanlarında zabıt defterinde tescilli ancak tapu kütüğüne aktarılmamış olanlar için ise zabıt defterinde gerekli düzeltme yapılmak ve tapu kütüğüne aktarılmak üzere, açıklayıcı bir yazı ekinde tapu müdürlüğüne gönderilir. Fen klâsöründe ve paftasında da gerekli düzeltme yapılır. Fen klâsöründe ve paftasında işlenmemiş olanlar ise işlenir.
Henüz tapuya tescili yapılmamış orman haritalarındaki hatalar bu kapsamda giderilerek kesinleştiğinde ise, orman haritaları bu genelgenin I-A maddesindeki açıklamalar doğrultusunda tapuya tescil yapılır.”
D – Kadastro Müdürlüğünce Yapılan Hatanın Düzeltilmesi
Orman kadastro komisyonlarınca düzenlenen haritada herhangi bir hata ya da çelişki bulunmadığı halde, kadastro müdürlüğünce yapılan çalışmalar sırasında da hata yapılması mümkündür.
- a) Kesinleşmiş orman haritaları, kadastro çalışmaları sırasında kadastro müdürlüğünce hatalı alınmış olabilir.
- b) Henüz orman kadastrosu yapılmadan, kadastro müdürlüğünce (5304 sayılı Kanun öncesi) 3402 sayılı Kadastro Kanunu gereğince yapılan çalışmalarla belirleme sırasında hata yapılmış olabilir.
Her iki durumda da hatanın, 41’inci madde gereğince kadastro müdürlüğünce düzeltilmesi mümkün olabilecektir. Yapılacak düzeltme ile oluşan durum hiçbir zaman orman sınır tutanağına aykırı olmamalıdır.
Zira, birinci durum zaten, orman kadastro komisyonunun düzenlediği haritaya uygun hale getirme çalışması olacaktır.
İkinci durum ise; öncesinde bir komisyon çalışması bulunmamaktadır. Yani düzeltme için kadastrocunun baz alacağı bir doğru henüz bulunmamaktadır. O nedenle de düzeltmenin kadastro müdürlüğünce yapılması daha uygun olacaktır.
Yapılan düzeltme orman idaresine de tebliğ edileceğinden, herhangi bir sorun halinde, Orman İdaresinin dava açma hakkı da bulunmaktadır.
E – Ormana Sınır Taşınmazlarda Yapılacak İşlemler
Orman haritasında yapılacak teknik düzeltme orman sınır tapulu kültür arazilerini de etkileyebilir.
Orman kadastro komisyonu tarafından yapılan düzeltme kesinleşip kadastro müdürlüğüne geldiğinde, düzeltme gereği işlem yaparken, düzeltmeden etkilenen parseller de tespit edilir ve ormanla ilgili düzeltme işleminin tescili müteakip, bu parseller de kadastro müdürlüğünce 3402 sayılı Kadastro Kanununun 41’inci maddesi gereğince düzeltilir. (41.md. Yönetmeliği)
* * *